Sinds 2012 komen de Britten elk jaar eind september of begin oktober met steeds een opmerkelijke winterverwachting. Elk jaar wordt de koudste winter in tientallen jaren aangekondigd, zo ook dit jaar.

In hun nieuwsbericht wordt stilgestaan bij mogelijk zeer koud weer. De maanden januari en februari worden volgens enkele berekeningen kouder dan de wintermaanden in het jaar 2013 en tevens de op 7 na koudste in 30 jaar. Dit alles als gevolg van een krachtig hogedrukgebied boven Noord-Europa waardoor een koude oostenwind opsteekt. De berekeningen laten 57% kans zien dat komende winter kouder wordt dan die van 2018, die op de meeste plaatsen overigens normaal verliep. Als oorzaak worden het zonneminimum en een sterke noordelijke straalstroom gegeven.

Het is niet voor niets dat dit soort berichten juist in de Britse media voorbij komen. Het Verenigd Koninkrijk, vooral Engeland en Wales, kent een echt zeeklimaat. In dit zeeklimaat zijn vrieskou en flinke sneeuwval nog zeldzamer dan in ons eigen land. Alleen op hoger gelegen plaatsen op de Britse Eilanden laat de winter zich nog regelmatig zien.

Wanneer er ook maar een klein signaal is dat de aanstaande winter echt diep winters weer kan laten zien, dan laten de Britse tabloids direct van zich horen. Vrijwel elke 'koude uitspraak' van wetenschappers, meteorologen of andere 'obscure' weermensen wordt maar al te graag dik aangezet.

De reden dat de Britse tabloids dit jaar met dergelijke uitspraken komen, komt vooral van het feit dat veel wetenschappers spreken over het 'zonneminimum'. De zon kent cycli van ongeveer 11 jaar waarin de zon een periode van grote activiteit doormaakt. Dit jaar zitten we in een fase waarin de zonneactiviteit juist op het laagste punt in de cyclus zit. Voor diverse weermensen de aanleiding om eens een koude uitspraak te doen over de aanstaande winter.

Al jaren proberen wetenschappers een link te leggen tussen de gemiddelde temperatuur op aarde en de activiteit van de zon. Uit meerdere onderzoeken blijkt dat de variatie in temperatuur ongeveer 0.03 graden Celsius bedraagt, een nauwelijks merkbare hoeveelheid. In Nederland is er ook geen aantoonbaar verschil tussen winters tijdens een zonneminimum en een zonnemaximum. Uitspraken over koude winters als gevolg van een zonneminimum zijn dus niet juist.

Wetenschappers en meteorologen maken gebruik van diverse computerberekeningen. Waar vroeger een winterverwachting werd gemaakt op basis van verbanden tussen bijvoorbeeld de herfst en winter, zijn nu computermodellen in staat om in een korte tijd maanden vooruit te rekenen. 

In een computermodel voor de extreem lange termijn wordt een normaal weermodel gekoppeld aan een oceaanmodel dat de oceaancirculatie meeneemt in de berekeningen. Daarmee zullen verschijnselen als bijvoorbeeld El Niño en de gekoppelde luchttemperatuur beter in de verwachtingen zitten. Vooral voor de tropen zijn deze extreem langetermijnverwachtingen wel redelijk bruikbaar.

Op ons deel van de wereld wordt het weer bepaald door lage- en hogedrukgebieden. Dit is 'moeilijker' voor de computermodellen dan de vlakke luchtdrukverdeling in de tropen. De berekeningen worden wel steeds beter. Waar voorheen 2 van de 50 gevallen beter scoorden dan een willekeurige gok, is dat nu in 5 van de 50 gevallen. Kortom, 90% kans dat de berekening van een seizoensmodel en een daarop gebaseerde uitspraak niet uitkomt.